Noc Kupały to słowiańskie święto, którego termin przypada na czas trwania najkrótszej nocy w roku podczas przesilenia letniego. Istnieje również powiązanie Nocy Kupały ze świętem chrześcijańskim, zwanym wigilią świętego Jana, stąd też wymienność w kulturze stosowania obu nazw. Czym właściwie jest Noc Kupały? Jaka jest tradycja tego święta i skąd się wywodzi?
Noc Kupały – historia
Święto to wywodzi się z pogańskich wierzeń Słowian, będąc pewnego rodzaju kontynuacją obrzędów sobótkowych służących powitaniu nadchodzącego lata oraz zapewnieniu urodzaju i zdrowia w nadchodzącym roku. Przyjmuje się, że pierwsze obrzędy świętowania Nocy Kupały miały miejsce we wczesnym średniowieczu, kiedy to wierzenia pogańskie były jeszcze silnie zakorzenione w społeczeństwie. W późniejszych latach nastąpił proces wypierania wierzeń Słowian przez religię chrześcijańską, czego przykładem jest Noc świętojańska, która została powiązana przez władze kościelne z pogańskim obrządkiem. Obchody te przetrwały do dnia dzisiejszego i gromadzą co roku tłumy ludzi zafascynowanych pogańską kulturą.
Zwyczaje i tradycje Nocy świętojańskiej
Tradycje Słowian były silnie zakorzenione w kulturze ludzi środkowo-wschodniej części Europy, co spowodowało utrzymanie tradycji związanych z obchodami najkrótszej nocy w roku. Tradycją, która przetrwała do czasów współczesnych i jest wciąż kontynuowana na festiwalach i świętach czerpiących z wierzeń pogańskich, jest puszczanie wianków. Zwyczaj ten wiązał się z przepowiadaniem przyszłości małżeńskiej młodym dziewczynom. Jeśli wianek puszczony na wodę przez kobietę stanu wolnego został wyłowiony przez kawalera, oznaczało to szybkie zamążpójście, natomiast te które utonęły lub zaplątały się w sitowiu wróżyły staropanieństwo i samotność.
Z obrzędami Nocy Kupały związane są poszukiwania kwiatu paproci, którego znalezienie na podmokłych terenach oznaczało szczęście i pomyślność w życiu. Tradycja ta jest związana z legendami o „perunowym kwiecie”, jak nazywano tę roślinę, który obdarzał szczęśliwego znalazcę siłą i mądrością. Również wróżby i palenie ognisk są ściśle kojarzone z obchodami Nocy Kupały, zarówno w Polsce jak i za granicą. Skoki przez ognisko, zabawy i spotkania towarzyskie to nieodłączny element świętowania tych obrzędów, praktykowany do dziś w większości regionów kraju.
Znaczenie Nocy świętojańskiej
Tradycja uroczystości pogańskich związanych z obchodami najkrótszej nocy w roku jest jedną z najsilniej zakorzenionych tradycji i kulturze ludów Słowiańskich. Według niektórych badaczy prawdziwe obchody Nocy Kupały odbywały się jeszcze w latach trzydziestych XIX wieku. Jest to jeden ze zwyczajów, które mimo niewielkiego odsetka rodzimowierców w populacji kraju, wciąż cieszy się ogromną popularnością wśród ludzi. Dodatkowo święto to nabrało znaczenia kulturalnego, ponieważ bardzo często łączone jest z wydarzeniami muzycznymi i artystycznymi, przyciągając w największe ośrodki tysiące ludzi, pragnących obchodzenia ostatniego pogańskiego święta na ziemiach polskich.
